Priča o Specijalnom tužilaštvu je tipična balkanska
priča o iznevjerenim očekivanjima, prebacivanju krivice na nekog drugog,
razvodnjavanju i beskrupuloznom laganju.
Na žalost svih nas, istina je da je Specijalno tužilaštvo
formirano, ne da bi vodilo, nego upravo da bi obustavljalo istrage i izuzimalo
predmete Okružnog tužilaštva u slučajevima kada odmotavanje kriminalnog klupka
počne opasno da se približava nesumnjivom šefu svekolike mafije i njegovim
kumovima.
Glavni specijalni tužilac ima na raspolaganju
„specijalno“ formulisan član 3. u Zakonu o suzbijanju organizovanog i najtežih
oblika privrednog kriminala, da može sam, na osnovu sopstvenog
„istančanog“ sluha da odluči da li je nešto u njegovoj ili nečijoj tuđoj
nadležnosti, a kako sam za sebe kaže „moja bi odluka bila neustavna samo kad
bih ja preuzeo bilo koji predmet koji ne potpada pod obeležja zakona, odnosno
onaj koji nije od posebnog interesa za RS, kako to definiše zakon. A u
proteklih sedam godina, koliko sam na ovoj funkciji, još nisam izašao iz okvira
ovog člana.“ Ko mu ne bi vjerovao? Čovjek sam za sebe lijepo kaže da nije! Ako
treba može i da se zakune.
Specijalno tužilaštvo je od svog osnivanja 2006. do
2012.g. (do kada je podnosilo kakve-takve izvještaje, više se izgleda time ne
zamaraju) donijelo 310 naredbi o nesprovođenju istrage i 38 naredbi o obustavi
istrage, dok je u istom periodu podiglo 89 optužnica.
Kada bi se izanaliziralo ono što
su zataškali u odnosu na ono što su procesuirali, stekla bi se prava slika o
tome zašto je Specijalno tužilaštvo – specijalno.
U otvorenom pismu glavnom specijalnom tužiocu iz
2010.g. Centar za humanu politiku navodi da su od 2006. do 2010.g. Specijalnom
tužilaštvu RS podnijeli više zahtjeva ili prijava zbog sumnje da su odgovorna
lica iz institucija entitetske i lokalne vlasti izvršila najteža krivična djela
organizovanog i privrednog kriminala i oštetila budžete za više od milijardu
KM, koje je ovo tužilaštvo ignorisalo. Posebno su istakli prijavu protiv odgovornih
lica iz Poreske uprave RS zbog sumnje da su kao organizovana grupa izvršili
više krivičnih djela kada su propustili da naplate više od milijardu KM javnih
prihoda i više prijava protiv načelnika opštine Doboj i drugih zbog sumnje da
su kao organizovana grupa u proteklih osam godina izvršili više krivičnih
djela, prilikom čega su ovu opštinu oštetili za oko 30 miliona KM. Od
glavnog specijalnog tužioca su zatražili da njima i javnosti odgovori zbog čega
se ravnopravno ne tretiraju sve prijave i zahtjevi, po kojim kriterijima ovo
tužilaštvo pokreće istrage u svakom stotom slučaju iz njegove nadležnosti i da
li Specijalno tužilaštvo RS selektivno postupa samo po zahtjevu ili uz
saglasnost Vlade RS i drugih centara moći.
Jedan od ključnih slučajeva zataškavanja je onaj iz
2011.g., kada je, samo pola godine kasnije nakon što je Tužilaštvo BiH predmet
“Dodik i drugi” ustupilo Specijalnom tužilaštvu, donesena naredba o
obustavljanju ove istrage. Podsjećanja radi, optužnica je teretila Milorada
Dodika, šest ministara u tadašnjem sazivu Vlade RS-a, isto toliko visokih
funkcionera i rukovodilaca javnih institucija, i vlasnika i direktora kompanije
Integral iz Laktaša za organizovani kriminal, zloupotrebu položaja, pranje
novca i poresku utaju prilikom izgradnje zgrade Vlade u Banjoj Luci i dionice
autoputa Gradiška – Banja Luka, pri čemu je budžet RS-a oštećen za oko 115
miliona KM.
“Analizom dokaza, dolazimo do zaključka da nema
dovoljno dokaza da je Dodik Milorad u svojstvu predsjednika Vlade RS iskoristio
svoj položaj ili ovlaštenje, prekoračio granice svog ovlaštenja ili da nije
izvršio službenu dužnost, odnosno nema dovoljno dokaza koji bi ukazivali na
postojanje namere osumnjičenog da sebi ili drugom pribavi imovinsku korist.
Naime, sva pitanja oko investicionih ulaganja na izgradnji autoputa E-661
Gradiška – Banja Luka u periodu 2006. i 2007. godine rješavala je Vlada RS na
sjednicama, a navedene odluke su objavljene u Službenom glasniku RS, pa kako je
Dodik Milorad u kritično vrijeme bio predsjednik Vlade, potpuno je jasno da je
učestvovao u donošenju navedenih odluka i u tom svojstvu ih potpisivao, ali ih
nije donosio sam”, navedeno je u Naredbi o obustavljanju istrage.
Ovdje su čak sami objasnili i način na koji su
obavljene sve najveće pljačke RS. Odlukama kolektivnog organa, Vlade ili čak
Narodne skupštine, koje su pretvorene u puke izvršioce želja neprikosnovenog
Vladara, pokrivaju se mutni poslovi i sumnjivi ugovori, svi bez izuzetka
sklopljeni na štetu opšteg interesa. Naravno da nijedna od ovih „specijalnih“
pljački NIJE bila od „specijalnog“ interesa za Republiku Srpsku niti u
nadležnosti Specijalnog tužilaštva.
Glavni specijalni tužilac je nedavno donio naredbu
o neprovođenju istrage u aferi „dva papka“ jer to, po njegovom nepogrešivom
osjećaju NIJE bilo od posebnog interesa za RS, te je utvrdio (sam on zna kako)
da nema dokaza o „kupovini“ poslanika, odnosno o krivičnim djelima davanja i
primanja mita.
Specijalno tužilaštvo Republike Srpske odlučilo je
da ne vodi istragu ni u predmetu Bobar banka, te je ovaj slučaj vratilo
Okružnom tužilaštvu u Bijeljini, jer ni to NIJE bilo od posebnog interesa za
RS, zato što po njima „ne postoji sumnja u učešće lica iz entitetskih organa
nije direktno oštećena imovina ili ugrožen budžet RS-a, niti su oni tu uočili elemente
organizovanog kriminala“, uprkos šteti većoj od deset miliona maraka koliko je
nestalo iz trezora Banke.
Nisu vodili istragu ni u slučaju „Trgoprodaja“
Prijedor, zato što se radilo o Budimiru Stankoviću, kumu i intimusu
Predsjednika, koji se i dalje javno hvališe da upravlja Geodetskom upravom (na
žalost to je živa istina).
Nije ih interesovao niti jedan prijavljen slučaj
protiv zemljišno-građevinske mafije (lično sam podnio više krivičnih prijava),
jer svi znamo kuda vode ti tragovi. Postoji nesumnjivo još mnogo prijavljenih
krupnih slučajeva, koji nisu pobudili interesovanje Specijalnog tužilaštva,
budući da su se oni specijalizovali za prikrivanje, zataškavanje i zakopavanje
svih relevantih tragova koji vode do „krupnih zvjerki“.
Da ne bude da nisu nikada ništa uradili, pogledajmo
sada neke od slučajeva za koje se glavnom specijalnom tužiocu „javilo“ da je za
njih nadležan.
Specijalno tužilaštvo je 2007.g.
spektakularnim hapšenjem funkcionera i službenika u Direkciji za privatizaciju
pred TV kamerama, pokrenulo istragu za namještanje licitacije prilikom prodaje
66 državnih preduzeća. Znajući epilog ovog slučaja tj. da je pravosnažnom
presudom utvrđeno da niko u Direkciji za privatizaciju nije počinio bilo kakvo
krivično djelo u vezi sa privatizacijom državnog kapitala, postavlja se pitanje
o stvarnom zadatku i namjeri „specijalaca“. Činjenica je da ovi ljudi nikad
više neće moći biti optuženi za ova ista krivična djela, što znači da se time
definitivno stavila tačka na priču o kriminalnoj privatizaciji i zacementirale
pozicije mnogih sumnjivih "biznismena" koji su na ovaj način došli do
svog prvobitnog kapitala.
Sličan sudski završetak imale su i 2008.g.
optužnice Specijalnog tužilaštva protiv bivšeg direktora Robne kuće Boska u
Banjoj Luci, bivšeg ministra trgovine i turizma u Vladi RS-a i njegovog
pomoćnika. Okružni sud ih je oslobodio optužbi za nezakonitu prodaju poslovnih
prostora ove firme, a Sud je Specijalnom tužilaštvu zamjerio da nisu razumljivo
opisali činjenice, zbog čega mnogi imaju pravo da smatraju da je sudski proces
protiv ovog trojca suštinski isfingiran da bi se pokazala nužnost hitne
privatizacije “Boske”, ali i da bi se prikrile brojne nezakonitosti počinjene u
tom procesu. Podsjetimo se da je upravo u vrijeme dok je trajao proces protiv
Gašpara, Vrančića i Babića, Vlada Milorada Dodika prodala banjalučku
Robnu kuću beogradskom konzorcijumu “Zekstra –Delta”, što tek predstavlja aferu
za sebe.
Optužnica za kriminal u Željeznicama RS-a koju je
Specijalno tužilaštvo podiglo u junu 2008. g. protiv 12 osoba dovela je,
istina, do osuđujuće, ali krajnje simbolične presude. Okružni sud Banja Luka
osudio je sve optužene na ukupno 6 godina i 4 mjeseca zatvora, pri čemu ne bi
trebalo smetnuti sa uma činjenicu da je svjedok optužbe, prije nego što je
mogao da svjedoči, pronađen mrtav (navodno počinio samoubistvo), kao da je
cijeli slučaj odvijao na Siciliji, a ne na brdovitom Balkanu.
Optužnica za kriminal u slučaju Rafinerije nafte iz
Broda podignuta je 2009.g. Okružni sud je bivšeg direktora Rafinerije
Iliju Drpu, te Milana Bogićevića, bivšeg ministra privrede, energetike i
razvoja u Vladi RS-a, u martu 2011. godine osudio na simbolične 2 godine,
odnosno godinu i šest mjeseci zatvora, zbog zaključivanja štetnog ugovora o
preradi nafte sa kompanijom Vitol iz Švajcarske, što je, opet, samo vrh ledenog
brijega kriminala u Rafineriji.
Specijalno tužilaštvo je 2010.g. podliglo
optužnicu u slučaju Medicinska elektronika protiv: Mile Radišića, vlasnika
firme Grand Trade iz Banje Luke, Željka Kataline, bivšeg v.d. direktora
Medicinske elektronike, i dr. da su na nezakonit način manipulisali cijenom 3,5
miliona akcija preduzeća, oštetivši imovinu RS-a za blizu 1,8 miliona KM.
Vrhovni sud je donio osuđujuće presude (3 godine), ali je u međuvremenu Mile Radišić
pobjegao u Beograd, izjavivši medijima da će se vratiti u Republiku Srpsku čim
ponovo preuzme „kontrolu nad Tužilaštvom i Sudom“. Radišić je godinama, tačnije
sve do 23. marta 2010. godine kada je uhapšen, tvrdio da je on lično postavio
šefove Specijalnog tužilaštva. Od tada Radišić tvrdi da su mu se čelnici
Specijalnog tužilaštva izmakli kontroli i da ih pod komandom drži Budo
Stanković, kum i nesuđeni veleposjednik zemljišta u centru BL.
Bavili su se 2012.g. i načelnikom opštine Brod
Milovanom Čerekom, koji je spektakularno uhapšen usred predizborne kampanje kao
kandidat za prvog čovjeka opštine i koji je osuđen na 3 godine i 8 mjeseci
zatvora za primanje mita. Iako su pare završile kod predsjednika SPRS-a Petra
Đokića, koalicionog partnera niko nije smjeo ni krivo da pogleda, a kamoli
privede.
Procesuirali su i slučaj „Fruktona“, čiji je epilog
presuda Vrhovnog suda Srpske kojom su Nedeljko Popović, Slobodan Župljanina i
Vitomir Đukić, zbog malverzacija prilikom privatizacije “Fruktone”, osuđeni na
ukupno pet godina i tri mjeseca zatvora. U ovom slučaju je najintersantnije to
da optužnica nije proširena na one koji su omogućili sva ta sporna i nezakonita
knjiženja zemljišta i nekretnina „Fruktone“, iako prijava protiv ovih
dugogodišnjih poslenika zemljišno-građevinske mafije postoji, kao i dokazi koji
nisu mogli biti uništeni.
Mogli bismo i dalje redati „uspjehe“ Specijalnog
tužilaštva, poput hapšenja šefice medicinskih sestara u KBC Paprikovac pod
optužbom da je "kao šef jednog odjeljenja u Kliničkom centru Banjaluka,
koristeći svoj službeni ili pretpostavljeni uticaj da se putem konkursa za
prijem radnika u Klinički centar Banjaluka primi jedno lice na radno mjesto
medicinskog tehničara, zahtijevalo od oštećenog lica određenu količinu novca".
Ili protiv policijskog službenika Raca Dejana zbog postojanja osnovane sumnje
da je "kao policijski službenik Ministarstva unutrašnjih poslova Republike
Srpske od oštećene zahtijevao, a dana 17.04.2015.godine i primio novčani
iznos od 1.100,00 KM da u okviru svojih ovlašćenja ne izvrši službenu
radnju koju bi morao izvršiti".
Mogli bismo, ali nećemo jer svako može da ode na
internet stranicu Specijalnog tužilaštva i vidi kakve optužnice OD POSEBNOG
INTERESA ZA RS oni podižu. U međuvremenu, naravno, karavani prolaze...